-
Cosgrove, A. (1962). An Apparently New Disease of Chickens: Avian Nephrosis. Avian Diseases, 6(3), 385-389. doi:10.2307/1587909
-
Eterradossi N. and Saif Y. M.: „Infectious Bursal Disease” In Diseases of Poultry, 14th ed. John Wiley & Sons, Ames, Iowa, USA, 2020; pp. 257-283.
-
OIE Terrestrial Manual (2018), Chapter 3.3.12. – Infectious bursal disease (Gumboro disease).
-
Mahgoub, An Overview of Infectious Bursal Disease, 2012
-
Jackwood D.J., Sommer-Wagner S.E., Crossley B.M., Stoute S.T., Woolcock P.R. & Charlton B.R. (2011). Identification and pathogenicity of a natural reassortant between a very virulent serotype 1 infectious bursal disease virus (IBDV) and a serotype 2 IBDV. Virology, 420, 98–105.
-
Shini, S., Huff, G.R., Shini, A. and Kaiser, P. (2010) Understanding stress-induced immunosuppression: Exploration of cytokine and chemokine gene profiles in chicken peripheral leukocytes. Poultry Science 89: 841-851.
-
Alkie TN, Rautenschlein S. Infectious bursal disease virus in poultry: current status and future prospects. Vet Med (Auckl). 2016;7:9-18. Published 2016 Jan 19. doi:10.2147/VMRR.S68905
Choroba Gumboro
Zakaźne zapalenie torby Fabrycjusza (IBD)
Choroba zakaźna drobiu wywołana przez wirus zakaźnego zapalenia torby Fabrycjusza (IBDV). Została opisana po raz pierwszy w Gumboro w stanie Delaware, USA, stąd nazwa „choroba Gumboro”.2 Wirus może wywołać zakażenie u różnych gatunków i ras, ale ciężkie objawy choroby występują zazwyczaj tylko u młodych kurcząt w wieku od trzech do sześciu tygodni.2,3 Wykazano również wysoką oporność wirusa na wiele czynników fizycznych i chemicznych, co sprawia, że jego przetrwanie w środowisku i zakażenie stada jest realnym zagrożeniem.2
W całkowicie podatnych stadach, choroba Gumboro pojawia się nagle, a jej okres inkubacji wynosi zaledwie 2-3 dni.2 Objawy kliniczne są często niejednoznaczne, ponieważ w większości przypadków pierwsze zakażenia w kurniku mają przebieg ostry.2 Objawy kliniczne w ciężkich przypadkach obejmują apatię, pokładanie się, biegunkę i nagłe upadki u kurcząt w wieku 3-6 tygodni.3 Nawracające wybuchy choroby w kolejnych rzutach mają często lżejszy przebieg.2
Jednak najbardziej negatywne skutki zakażenia przebiegają niepostrzeżenie. Wirus upośledza funkcjonowanie układu odpornościowego ptaków, powoduje wyczerpywanie się puli komórek układu odpornościowego w torbie Fabrycjusza.4 W rezultacie dochodzi do immunosupresji, która stanowi ukryte zagrożenie i może prowadzić do nieskutecznego działania szczepionki i wybuchu choroby.6
Choroba Gumboro na przestrzeni lat
W pierwszym opisie IBD chorobę określono jako „nerczycę ptaków”, ponieważ obserwowano głównie zmiany makroskopowe w obrębie nerek.1 Później wirus IBD został uznany za czynnik wywołujący chorobę i opisano jego działanie immunosupresyjne.7 Ze względu na swoją budowę (RNA dwuniciowy, segmentowany), IBDV jest zmienny genetycznie.7
Szczepy podzielono na trzy grupy, ze względu na objawy i zmiany kliniczne, które wywoływały w warunkach laboratoryjnych. Te trzy grupy szczepów otrzymały nazwy: „wariantowy”, „klasyczny” i „wysoce zjadliwy”.3
Pojawienie się metody sekwencjonowania genetycznego (RT-PCR) umożliwia dalsze badania i dokładniejsze opisanie wirusa IBD.5
Jak chronić stada przed IBD?
Przed opracowaniem pierwszych szczepionek atenuowanych, przeprowadzano kontrolowane narażenie stada (w młodym wieku) na terenowe szczepy IBDV, jako element programu zwalczania i kontroli choroby Gumboro. Młode pisklęta zazwyczaj posiadały przeciwciała matczyne, dzięki czemu objawy kliniczne u tych zwierząt były łagodne. Po odkryciu immunosupresyjnego działania na etapie wczesnych zakażeń IBDV, opcja ta stała się mniej atrakcyjna i zwiększyło się zapotrzebowanie na szczepienia.2
Szczepienia stad rodzicielskich są szczególnie ważne w celu przekazania potomstwu odporności matczynej, która zapewnia ochronę kurcząt w bardzo młodym wieku.2Dostępnych jest wiele żywych szczepionek, które mogą przedłużyć tę odporność. Należy jednak pamiętać o starannym określeniu czasu szczepienia.2
Jeśli chodzi o zjadliwość wirusów szczepionkowych, wyróżnia się szczepionki: „łagodne”, „pośrednie”, „pośrednie plus” lub „gorące”.3 Rodzaj szczepionki należy wybierać pod kątem lokalnych wymagań, w zależności od presji wirusa i/lub miana przeciwciał matczynych.
Staranny dobór szczepionki przeciw chorobie Gumboro może być pomocny w kontrolowaniu efektów immunosupresyjnych i poprawie ogólnej skuteczności całego protokołu szczepień.
Piśmiennictwo add